Maria Jackowska.

Maria Ludmiła Józefa Modrakowska - Jackowska (1896-1965) - artystka śpiewaczka, tłumaczka tekstów pieśniarskich i oratoryjnych, pedagog. Urodziła się 10 grudnia 1896 roku we Lwowie.  Była córką Stanisława Kuczkiewicza - inżyniera górniczego w Wieliczce i Heleny z Wiszniewskich.

Po zdaniu matury (1913) Modrakowska wstąpiła do lwowskiego Konserwatorium Muzycznego (w klasie fortepianu Heleny Ottawowej), które ukończyła w następnym roku. Następnie w 1920 roku przeniosła się do Warszawy podejmując studia pianistyczne u znanego wówczas w stolicy Henryka Melcera; pobierała równocześnie lekcje śpiewu u Heleny Zboińskiej - Ruszkowskiej. Ponadto rozpoczęła studia na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, będąc równocześnie asystentką przy Katedrze Farmakognozji i kierownikiem Ogrodu Roślin Lekarskich Uniwersytetu Warszawskiego.

Karierę muzyczną zapoczątkowała Modrakowska w Warszawie jako śpiewaczka estradowa na koncertach Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Muzyki. Zadebiutowała równocześnie jako autorka i lektorka radiowa audycji o muzyce. W tym czasie nawiązała przyjacielskie kontakty z Janem Kasprowiczem, Stanisławem Przybyszewskim, Wacławem Berentem i Andrzejem Strugiem. Po uzyskaniu stypendium zagranicznego (1926) wyjechała do Paryża, gdzie pod kierunkiem Nadii Boulanger kontynuowała studia muzyczne, a wokalne u Claire Croiza i M. Kedroffa. Po dwuletnim pobycie zaangażowana została pezez dyrektora Paula Marię Massona do Opera Comique w Paryżu, do partii Melizandy w operze Claude Debussy'ego Peleas i Melizanda ze słowami Maeterlincka Peleas et Melizande. Wyjątkowa interpretacja tej roli pozwoliła jej śpiewać przez 10 sezonów wzbudzając zachwyt paryskiej publiczności. Osobowością Modrakowskiej zachwycało się wówczas wielu krytyków.

Ówczesna prasa napisała o niej ,,(...) Barwa jej głosu jest nieziemskiej czystości, dykcja niezrównana. Czuje się w niej zarówno śpiewczką, jak i poetką (...)". W latach 1930-1932 już jako wybitna śpiewaczka odbyła artystyczne tournee po zachodniej Europie i północnej Afryce, gdzie śpiewała w dziesięciu językach, a po powrocie uzykała mianowanie na profesora śpiewu i interpretacji w Ecole Normale de Musique w Paryżu. W tym okresie przyjaźniła się już z Mauricem Ravelem, Francisem Poulenkiem, Arthurem Honeggerem, Igorem Strawińskim, Arturem Rubinsteinem, księżną Eugenie Polignac i Paulem Valerym. Stała się również natchnieniem wybitnych artystów epoki. Pisali o niej książki, wiersze, a przede wszystkim komponowali pieśni. Była również recenzentką działu muzycznego ,,Le Monde Musicale". W tym okresie napisała sztukę Agnes oraz powieść Anetka. Modrakowska stała się jedną z najwybitniejszych odtwórczyń muzyki Claude Debussy'ego, śpiewając również utwory m.in. M. Ravela, Fryderyka Chopina i Jana Sebastiana Bacha. Wielki triumf, jaki święciła Modrakowska podczas pobytu w Paryżu, wiązał się z jej niespotykaną osobowością, którą chyba najtrafniej scharakteryzowała paryska mecenaska Helene Vargniaud ,,(...) Była Modrakowska zjawiskiem niepowtarzalnym, łączyła  w sobie wszystkie niezwykłe cechy: wielką wiedzę, inteligencję, nieprzeciętną kulturę, słodycz charakteru, a przede wszystkim talent i prawdziwą urodę i dumę Polki (...)". 

W 1938 r. Maria Jackowska wróciła do kraju i osiedliła się w Częstochowie. Podczas okupacji przeniosła się do pobliskiego Olsztyna, gdzie podjęła pracę w tamtejszym urzędzie gminnym. W Olsztynie pracowała jakiś czas pod nazwiskiem panieńskim jako Maria Kuczkiewicz. Ukrywała się z mężem i dziećmi w Olsztynie, ponieważ jej mąż, były poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Brukseli oraz Luksemburgu, Tadeusz Gustaw Jackowski  znajdował się na sporządzonej przez Gestapo „liście do rozstrzelania” polskich ziemian w Wielkopolsce. Rodzina Jackowskich była właścicielami majątku we Wronczynie pod Gnieznem.

Tuż po zakończeniu wojny w 1945 roku mieszkając jeszcze w Olsztynie, utrzymywała pewne kontakty z Referatem Kultury i Sztuki Starostwa Powiatowego w Częstochowie. Jak się wydaje, była swego rodzaju ekspertem i doradcą tego Referatu w sprawach kulturalno - oświatowych w terenie. Jej ,,zajęcia obecne", jak stwierdził Zarząd Gminy w Olsztynie, to  ,,sprawy artystyczno - kulturalne (opieka nad nimi) z polecenia pełnomocnika powiatowego do spraw Kultury i Sztuki".
Pod koniec 1945 roku artystka wróciła do Częstochowy i z wielkim zapałem przystąpiła do organizowania szkoły muzycznej, która powstała już w 1949 r. Prowadziła w niej klasę śpiewu i wykładała historię muzyki, zaś w innych szkołach średnich Częstochowy uczyła języka angielskiego (znała 6 języków). W tym okresie została uhonorowana nagrodą muzyczną miasta Częstochowy. Potem przeniosła się do Krakowa, gdzie od 1 lipca 1950 roku podjęła pracę  w Wojewódzkim Domu Kultury Związków Zawodowych, a następnie zatrudniona została  w tamtejszej Państwowej Szkole Muzycznej. W 1957 r. podjęła pracę w charakterze zastępcy profesora w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Jako członek Krakowskiego Towarzystwa Muzycznego i sekcji literackiej Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych, zajmowała się tłumaczeniem tekstów pieśniarskich i oratoryjnych.
Maria Modrakowska - Jackowska była bardzo znaną śpiewaczką operową, nauczycielką m.in. Krzysztofa Pendereckiego, dobrą znajomą Jana Kiepury.

Maria Modrakowska - Jackowska zmarła we Wrocławiu 16 października 1965 roku,a pochowana została na cmentarzu salwatorskim w Krakowie. Z małżeństwa z dyplomatą Tadeuszem Gustawem Jackowskim pozostało dwóch synów: Antoni Tadeusz i Tadeusz Maksymilian.

Warto wiedzieć, że po II wojnie światowej w Olsztynie kilkakrotnie, przebywał na wakacjach u Błażeja Zasady właściciela tartaku, Krzysztof Komeda - Trzciński, kompozytor muzyki do filmów m.in. Romana Polańskiego - późniejszego laureata Oscara.
Tekst źródłowy -  Pismo Zarządu Gminnego w Olsztynie do Starostwa Powiatowego w Częstochowie z dnia 15 marca 1945 roku: ,,Maria Jackowska z domu Kuczkiewicz (...) ur. 10 grudnia 1896, narodowość polska, córka śp. inż. górnika Stanisława Kuczkiewicza z Wieliczki, adres: Olsztyn, ul.Kazimierza Kühna, śpiewaczka i literatka, ukończone szkoły średnie, matura, Uniwersytet Warszawski (farmakognozja), kursy śpiewu u Zboińskiej - Ruszkowskiej, kursy muzykologiczne w Paryżu u Nadii Boulanger i w Ecole Normale de Musique, gdzie później sama zostaje profesorem, zajęcia obecne: sprawy artystyczno - kulturalne (opieka nad nimi) z polecenia pełnomocnika pow. do spraw Kultury i Sztuki".

Bibliografia:
Jackowski T. G., W walce o polskość, Kraków 1972; Przybylski T., Modrakowska-Jackowska Maria, (W:) Polski słownik biograficzny, T. XXI/3, z. 90, pod red. E. Rostworowskiego, Wrocław 1976; Sobalski F.., Maria Modrakowska-Jackowska (1896-1965). Wypowiedź artystki o wychowaniu muzycznym datowana w Olsztynie koło Częstochowy, (W:) Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie, T. VI, Częstochowa 1993; Wiłkomirski K., Wspomnienia, Kraków 1971; Ewa i Mirosław Zwolińscy, Słownik Biograficzny Regionu Częstochowskiego Tom I, Częstochowa 2002. (Zdjęcie również pochodzi ze Słownika Biograficznego Regionu Częstochowskiego).
                                                                                        

Opracowanie: Marek Romański

 

Parafia w Zrębicach istniała już w 1334 roku w spisach świętopietrza wymieniana jako Sdrzambicze (miejsce wytrzewione z krzaków i lasów). Według ...dalej